نگاهی دوباره به سردار اسطوره ای سپاه از دریچه سینمایی متفاوت/ «حاج احمد»ی که هنوز باید شناخت/ «ایستاده در غبار» ی که قهرمانی مردمی را بدون شعار می آفریند

گروه فرهنگی «سراج24»- مرتضی اسماعیل دوست: وقتی تصویرش را بر پرده سینماها می بینیم که همچنان استوار مانده به سودای عاشقی به خود می بالیم از چنین مرد اسطوره ای که در سرزمین مان داریم. حاج احمد متوسلیان را می گویم، فرمانده مقتدر و با صلابت سپاه عشق که همچنان پاسدار حریم عاشقی هستند و چه زیبا که مردی چون حاج احمد نشانی چنین گران بها در خود دارد و هنوز مسیرها باید پیموده شود که سردارانی از جنس بی ریای حاج احمد شناخته شود.

فیلم «ایستاده در غبار» که از جشنواره سی و چهارم فجر با کسب سیمرغ بهترین فیلم و نشان هایی دیگر جانی دوباره به سینمای ایران بخشیده است، از روز چهارشنبه هفته پیش اکران خود را در سینماها آغاز کرد و حالا فرصت مناسبی است تا از دریچه قاب همیشه شگرف سینما نگاهی دوباره به قهرمانی واقعی داشته باشیم؛ قهرمانی از جنس ایرانی و شمایلی مردمی که زمان هایی دراز را می توان با او خاطر اسطوره را زنده داشت و الگو قرار داد مردانگی را در میان جغرافیای نگاهی که گاهی رنگی وارونه به خود گرفته و لباسی عاریه ای به خود پوشیده است.

احمد آقای متوسلیان، مردانگی اش از جهت رسیدن به فهم معنا سرازیر شد به حجم زندگی و تنها به دنبال هیبت مردانگی نبود، چرا که در آن دوران دور به قول همزنجیرش در سلول سرد بازجویان ساواک خرم آباد که در فیلم «ایستاده در غبار» هم آمده، «سبیل هایش در ابتدا تصوری از مارکسیست بودن داشت.» احمد اما همیشه عضو سپاه اسلام بود، حتی آن دورانی که در یک شرکت مهندسى الکترونیک در لرستان مشغول به کار شده بود و این مهم را از راه اطلاع و اعتقاد از آن خود ساخت.

همین مردانگی در برگه های بازجویی ساواک در لرستان حتی در واژه های پاسخگوی احمد متوسلیان هم نمایان است. «به علت صحبت ‌هایى که در جمع خانواده راجع به مردى و مردانگى در خرم‌ آباد مى ‌شد، تصمیم به سفر به خرم‌ آباد گرفتم و آمدم تا دو عدد اعلامیه را که در تهران به مغازه پدرم انداخته بودند، پخش کنم.» و دلیرمردی های این همیشه مرد جاوید براساس همین نوع نگرشی است که از مفاهیم عمیق زندگی دریافته است و توانست از سادگی و صداقت و دلیری و شجاعت ترکیبی دلنشین بسازد و در نهایت این قلب شیدایی اش بود که خیلی ها را حتی در دل مردمان منطقه چند پاره از تفکر در کردستان ابتدای انقلاب شیفته اش کرد.

و حالا فیلم «ایستاده در غبار» به نویسندگی و کارگردانی جوانی کاربلد چون محمد حسین مهدویان می تواند تصویری نزدیک به اندازه همه فریم های به کار رفته در این فیلم برایمان بسازد، چرا که سازنده اش به خوبی با جهان قهرمانش ارتباط یافته و معنای پرتره را در سینما تنها در قاب های کلوزآپ و چند گفت و گوی دورهمی از اطرافیان شخصیت برای پُرکردن اثری به ظاهر مستند نمی داند و از طریق انتخاب فرمی گویا و در عین حال جذاب می خواهد با بازسازی تصاویر و با عجین کردن صداهای واقعی کاراکترها در بافت فیلم به کشف دوباره ای از موقعیت و شخصیت برسد.

مهدویان در فیلم «ایستاده در غبار» با انتخاب فرم داکیو دراما که آن را به داکیو فیکشن در مستندسازی نزدیک ساخته به دنبال شکل متفاوتی از فیلمسازی در میان آثار سینمای ایران است و فیلمساز می خواهد فراتر از تصاویر آرشیوی و برخی بازنمایی های مرسوم به اثری از دریچه نگاه خود دست یابد که البته همخوانی با واقعیتی تاریخی از چهره ای حقیقی دارد. از این رو مخاطب با اثر تازه ای در شکل مواجهه با شخصیت برخورد می کند که زیستی مومنانه دارد و در عین حال این نوع دلدادگی به شخصیت در فیلم از دریچه تطهیر مرسوم فیلمساز رخ نداده  مهدویان با ارائه تصویری بدون رتوش از شخصیت این امکان را به بیننده می دهد که چگونه به سیر تحول قهرمان خود در مسیری دراماتیک دست یابد.

فیلم «ایستاده در غبار» در عین درگیر کردن مخاطب با وجوه پنهان مانده حاج احمد بر پایه حدیث نفس مردمانی است که قهرمانی از جنس خود می خواهند و فرمانده ای که در عین اقتدار رنگ خاک همین دیار دارد و پژواک جنگیدن را از صوت چگونه زیستن می جوید و از این رو صدها تقدیر از جوانی چون مهدویان باید داشت که نشان داد چگونه می توان شخصیتی قهرمان را بدون توسل به شعارگرایی های مرسوم از طریق سینما نمایان کرد.